U Trstenik, gradić na uzdignutoj masivnoj steni koji
vekovima zapljuskuju talasi Zapadne Morave, putevi vode iz pravca:
Kruševca sa jedne i Vrnjačke Banje i Kraljeva sa druge strane. Ime
je dobio po trsci koja je rasla na obali Morave. Ovo mesto kao metoh
svoje zadužbine knez Lazar je prvi put spomenuo u povelji darovanoj
manastiru Ravanica. Ali u tim smutnim vremenima već 1398. godine Turci
poharaše i popališe Ravanicu pa njen metoh Trstenik primio pod svoje
skute manastir Ljubostinja sa hramom Uspenja presvete Bogorodice,
zadužbina kneginje Milice u kojoj ona preminu 11. novembra 1405. godine,
i gde su položeni njeni zemni ostaci.
Prvi pomen Trstenika posle sloma srpske države nalazimo u jednom
turskom defteru iz 1476. godine. Među naseljima nahije Maglič u kadiluku
Brvenik zabeležen je Trstenik kao zamet (vojničko dobro) Muhamed -
bega Češnegara, vernog kušača hrane strašnog sultana Mehmeda Drugog
Osvajača. Trstenik je tada imao 68 domova i dva mlina. NJive i vinogradi
bili su zapušteni, jer su žitelji gradili lađe.
Tajnovita
je prošlost Trstenika. Prolazile su i harale ovuda mnoge vojske, a
ponajviše turska i austrougarska. Kao drumska palanka u moravskom
tesnacu kroz koji su prolazili trgovački karavani i vojničke družine
kontrolisale rečne brodove, Trstenik postaje čaršija sa turskom mahalom
u jezgru naselja i hrišćanskom mahalom na periferiji. Prema nekim
kazivanjima, trstenički hrišćani su imali svoju crkvu brvnaru u šumi
kraj izvora i dolazili su praznikom na verske obrede kriomice od Turaka.
Kućišta i Varoška planina kriju tajne o zbegovima hrišćana i neprekinutoj
tradiciji od srednjeg veka do konačnog oslobođenja od Turaka, u proleće
1815. godine. I kasnije je Trstenik je imao mnogo nemirnih godina,
ali su njegovi žitelji uz bdenju u svetilištima, nalazili nadu, veru
i utehu.
Boraveći na svom imanju 1833. godine, knez Miloš obilazi Trstenik
i novu čaršiju, koju su podigli trstenički trgovci i zanatlije, ali
se trstenički srez 1838. godine ukida i ulazi u Kruševački, Jošanički
i Župski da bi 1859. godine ponovo postao sedište sreza. Između dva
svetska rata Trstenik je bio grad trgovaca, sa 32 zanatske radnje,
36 kafana, dva hotela, pet državnih i mešovitih banaka. Važio je za
administrativni centar kome je gravitirao veliki broj sela s obe strane
Zapadne Morave, Levača i Župe Aleksandrovačke.
Na burnoj političkoj sceni dominirali su radikali i demokrate i delimično
udružena opozicija, da bi se pred sam rat pojavili i simpatizeri levičarskih
organizacija. Svojim radom isticali su se patriotske organizacije
"Narodna odbrana" i Sokolsko društvo, a pokrenute su i prve
novine "Narodna volja". Po završetku Drugog svetskog rata
Trstenik naglo menja svoj dotadašnji izgled i privrednu strukturu.
Grad na Moravi se razvio kao industrijski i poljoprivredni centar
sa mnogim specifičnostima koje ga razlikuju od mnogih drugih gradova
u Srbiji.
Grad je smeten na mestu prolaska i ukrtanja moravskih
puteva koji povezuju ovaj kraj sa Kruevcom, Kraljevom, Vrnjackom
Banjom, upom, Levcom. Kroz grad, dolinom Zapadne Morave, prolazi
eleznicka pruga Stalac-Kraljevo, a u njegovoj neposrednoj blizini
smeten je aerodrom za koji strucnjaci kau da je medu najpogodnijim
u zemlji za mnoge vazduhoplovne potrebe.
Naselja se nalaze sa obe strane Zapadne Morave, a najudaljenija sela
daleko su od Trstenika oko 20 kilometara.
Kult rada i sposobnosti čoveka ovoga kraja doprineli su da se ovde,
u jednom izrazito poljoprivrednom kraju, ukoreni i izraste jedan industrijski
gigant, obezbeđujuci tako da Trstenik postane evropska metropola hidraulike
i pneumatike. Metalci "Prve petoletke" potomci ratara, povrtara,
kalemara, vinogradara, svojom vetinom obrade metala proneli
su irom Jugoslavije i Evrope slavu ovog kraja.
Podrucje optine Trstenik prostire se na 448 kvadratnih kilometara
u dolini Zapadne Morave i na valovitim padinama planinskih masiva
Goca i Gledickih planina.
Ova opština danas ima oko 54.000 stanovnika, od kojih polovina živi
u gradu, tražeći uhlebljenje uglavnom u "Prvoj petoletki",
ali i drugim kolektivima u oblasti privredne i poljoprivredne proizvodnje,
građevinarstva, ugostiteljstva i brojnih zanatskih delatnosti.